રાષ્ટ્રીય કૃષિ વિકાસ યોજના (આરકેવીવાય)

રાષ્ટ્રીય કૃષિ વિકાસ યોજનાનુ (આરકેવીવાય) લક્ષ્ય કૃષિ અને સમવર્ગી ક્ષેત્રોને સમગ્ર વિકાસ સુનિશ્ચિત કરવાની સાથે 11મી યોજના સમય દરમિયાન કૃષિ ક્ષેત્રમાં 4 ટકા વાર્ષિક વૃધ્ધિ પ્રાપ્ત કરવાનો છે.

કાર્યક્રમ ઉદ્દેશો:

1.રાજયોમાં કૃષિ અને સંલગ્ન ક્ષેત્રોમાં રોકાણ વધારવા માટે પ્રેરણા.
2.રાહત અને સ્વાયતત્તા પુરા પાડવા માટે રાજયોને ખેતી માટે આયોજન અને અમલ.
3.રાજયો અને જિલ્લાઓ માટેની કૃષિ આયોજનની ખાતરી કરવી.
4.મહત્વપુર્ણ પાકોમાં ઉપજની જગ્યામાં ઘટાડો કરવાનો ધ્યેય હાંસલ કરવો.
5.ખેડુતોને અધિકતમ વળતર મળે.
6.કૃષિ સંલગ્ન ક્ષેત્રો અને સંકલિત રીતે સંબોધવા માટે.

આરકેવીવાયના પાયાના લક્ષણો:

1.તે રાજયની યોજના છે

2.આ આરકેવીવાય માટે રાજય યોગ્યતા રાજય જાળવણી અથવા વધારો કૃષિ અને સાથી ક્ષેત્રો માટે રાજય યોજના ખર્ચ પર આકસ્મિક છે.

3.આધાર લીટી ખર્ચ સરેરાશ ત્રણ વર્ષ અગાઉના દરમિયાન રાજય સરકાર દ્વારા કરવાના ખર્ચે પર આધારીત નક્કી થાય છે.

4.જિલ્લા અને રાજય કૃષિ યોજનાઓની તૈયારી ફરજીયાત છે.

5.આ યોજના એનઆરઇજીએસ જેવા અન્ય કાર્યક્રમો સાથે સંપાત પ્રોત્સાહિત કરે છે.

ભંડોળ પેટર્ન 100% કેન્દ્ર સરકાર ગ્રાન્ટ છે.

6.જો રાજય ત્યાર પછીના વર્ષમાં તેનુ રોકાણ ઘટાડે છે, અને આરકેવીવાય ટોપલી બહાર જાય, પછી 

7.પ્રોજેકટ પહેલાથી જ શરૂ સમાપ્ત અને સંતુલન સ્ત્રોતો પર રાજયો દ્વારા પ્રતિબધ્ધ શકાય છે.

8.તે પ્રોત્સાહન યોજના છે, તેથી ફાળવણી આપોઆપ નથી.

9.તે કૃષિ અને સંલગ્ન ક્ષેત્રોનુ સંકલન કરશે.

10.તે ઉંચા સ્તરની રાહત રાજયોને આપશે.

11.ચોક્કસ સમય લાઇન સાથે પ્રોજેકટ્સ ખુબ પ્રોત્સાહન આપવામાં આવે છે.

સંબંધિત ક્ષેત્રોની યાદી આ યોજના હેઠળ આવરી લેવાયા:

1.પાક પાલન (બાગાયત સહિત)

2.પશુપાલન, ડેરી વિકાસ અને મત્સ્ય

3.કૃષિ સંશોધન અને શિક્ષણ

4.કૃષિ માર્કેટીંગ

5.ખાધ સંગ્રહ અને વખાર

6.જમીન અને જળ સંરક્ષણ

7.કૃષિ નાણાકીય સંસ્થાઓ

8.અન્ય કૃષિ અને સહકાર કાર્યક્રમો

આરકેવીવાય હેઠળ કેન્દ્રિત વિસ્તારો:

1.ખાધ પાક ઇન્ટીગ્રેટેડ વિકાસ, બરછટ અનાજ, કઠોળ અને નાના મીલેટ્સનો સમાવેશ થાય છે.

2.કૃષિ યાંત્રિકરણ

3.જમીન આરોગ્ય અને ઉત્પાદકતા

4.રેઇનફેડ ફાર્મીંગ સિસ્ટમનો વિકાસ

5.સંકલિત જંતુ વ્યવસ્થાપન

6.બજાર માળખુ

7.બાગાયત

8.પશુપાલન, ડેરી ઉધોગ અને મત્સ્ય

9.કન્સેપ્ટ છે કે પ્રોજેકટ્સ સમાપ્તિ ચોક્કસ સમય રેખાઓમાં હોય.

10.સંસ્થાઓ કે કૃષિ અને બાગાયત વગેરે પ્રોત્સાહન આપવા માટે

11.ઓર્ગેનીક અને બાયો – ખાતરો

12.અનોખી યોજનાઓ

રાષ્ટ્રીય કૃષિ વિકાસ યોજનામાં રેશમ ઉત્પાદન અને સંબધ્ધ ગતિવિધિઓનો સમાવેશ:

રાષ્ટ્રીય કૃષિ વિકાસ યોજના (આરકેવીવાય) અંતર્ગત વિત પોષણની પાત્રતા માટે સરકારને રેશમ ઉત્પાદન અને સંબધ્ધ ગતિવિધિઓને આરકેવીવાય હેઠળ સમાવેશ કરવાનો નિર્ણય કર્યો. આમાં રેશમ કીટના ઉત્પાદનના ચરણ સુધી રેશમ ઉત્પાદન સમાવેશ રહેશે અને સાથે જ કૃષિ ઉધમમાં રેશમ કીટના ઉત્પાદન અને રેશમ તાંતણાના ઉત્પાદનથી લઇને વિપણન સુધીના વિસ્તાર પ્રણાલી પણ.

હવે આરકેવીવાય લાભ રેશમ ઉત્પાદન વિસ્તાર પ્રણાલીમાં સુધાર, માટીના સ્વાસ્થયને સારા બનાવવા, વર્ષાસે પોષિત રેશમ ઉધોગને વિકસિત કરવા તથા એકીકૃત કીટ પ્રબંધન માટે લેવામાં આવી શકે છે. લાભ રેશમના કીડાના બીજને સારા કરવા તથા ક્ષેત્રમાં મશીનીકરણ માટે હશે. આ નિર્ણય બજારના બુનિયાદી ઢાંચાના વિકાસ તથા સેરી ઉધમને વધારવા સહાયતા પ્રદાન કરશે. ગેર કૃષિ ગતિવિધિઓ માટે પરિયોજનાઓ હાથમાં લેવામાં આવી શકે છે. અને ભુમિ સુધાર લાભાર્થો એવા સીમાંત અને નાના ખેડુતો વિશેષ યોજનાઓ સ્વીકૃત કરી રેશમ કીટ પાલન ખેડુતને અધિકતમ લાભ દેવામાં આવી શકે છે.

સ્ત્રોત : http://pib.nic.in/release/release.asp?relid=62644&kwd=

Article Credit:http://www.indg.in/